کنترل دمایی کندو زنبور عسل

همه ما در تلاشیم تا شرایط بهتری را برای زنبورها فراهم کنیم که هم به اونها در اداره کندو کمک کنیم و هم خودمون بهره بیشتری ببریم،کمک به زنبورها برای کنترل دما از مهمترین این کارهاست چرا که دما یک عامل تعیین کننده در بسیاری از فعالیتهای کندوست، از حفظ کلنی در زمستان گرفته تا میزان فعالیت زنبوران و کیفیت پرورش نوزادان و ...

زنبوردار برای فراهم نمودن این شرایط باید کارهای مختلفی انجام بده، مثل انتخاب کندوی متناسب با اقلیم،انتخاب نژاد، چیدمان مناسب قابها ،پوشاندن روی قابها و ...

چرا باید روی قابها رو پوشاند :
قبل از اینکه به این سوال بپردازیم باید کمی درباره انتقال گرما توضیح بدیم؛گرما از سه طریق منتقل میشه:
1- تابش یا تشعشع، مثل گرم شدن ناشی از نور خورشید
2- هدایت، مثل گرم شدن دسته کتری یا موم ریز و
3- همرفت یا جابجایی، که مخصوص مایعات و گازهاست مثل خنک شدن اتاق در اثر باد فن کوئل یا ذوب شدن تدریجی موم
حالا که با شیوه های انتقال گرما بیشتر آشنا شدیم ببینیم توی کندو چه اتفاقی میفته؟

پوشاندن در تابستان :
در تابستان آفتاب مستقیم به کندو می تابه و فلز روی در رو گرم و گرم تر میکنه، هرچقدر تلاش کنیم که جذب گرما رو کمتر کنیم یعنی فلز رو رنگ روشن بزنیم یا گل بمالیم یا با شاخ و برگ و سایبان بپوشانیم، از گرم شدن ناشی از تابش جلوگیری کردیم و اجازه جذب حرارت رو ندادیم (اولین اقدام تابستان).
حرارت به چوب هم منتقل میشه، چوب هادی حرارت نیست اما بهرحال گرما به داخل کندو منتقل میشه و هوای کندو گرم میشه برای کمک به زنبور میشه دو کار انجام داد: اول فکری به حال در و فضای داخل در بکنیم، این کار با عایق کردن زیر در با یک لایه فوم 10 یا 15 میلی متری انجام میشه،البته میشه از درهای عایق هم استفاده کرد(دومین اقدام تابستان)،موضوع بعد جدا کردن فضای در و قابها با یک روکشه، روکشی از جنس پارچه(متقال ضخیم)،گونی یا پلاستیک(اقدام سوم تابستان)،این روکش دو مزیت داره:جلوگیری از انتقال حرارت همرفت از فضای در و محدودسازی فضای کندو برای صرف انرژی کمتر زنبورها در خنک کردن کندو.

پوشاندن در زمستان :
در زمستان هدف اصلی دو چیزه ، محدود سازی فضای زنبورها برای کمک به اونها در کنترل دما مثل تابستان و جلوگیری از عدم ورود رطوبت به کندو. به همین خاطر اقدامات زیر رو برای زمستان گذرانی انجام میدیم.
•    فشرده سازی جمعیت با برداشتن قابهای اضافه و نیمه پر.
•    پوشاندن قابها از بالا با استفاده از روکش.
•    محدود سازی فضای قابها با پاراوانهای چوبی یا یونولیتی یا پایین آوردن ادامه روکش ویا هردو.
•    پر کردن فضای در با روزنامه یا ... برای کمک به حفظ دمای بالای خوشه و جلوگیری از انتقال دمای همرفت.
•    پرکردن فضای خالی کندو (فضای پشت پاراوان) با کارتن،ساقه گندم و ... به منظور جذب رطوبت و جلوگیری از جریانهای همرفتی.
•    و پوشاندن کندو از بیرون با پلاستیک یا سایر پوشش های عایق بویژه در مناطق سردسیر.
البته توی زمستان باید حواسمون باشه که مبادا باد زنبورا رو اذیت بکنه.

از چه نوع روکشی استفاده کنیم بهتره :
با توجه به توضیحات بالا لزوم استفاده از روکش قابها برامون مشخص شد اما احتمالا در زمینه نوع روکش پاسخ یکسانی نشنیده باشید، در این زمینه و در کندوهای لانگستروت عمدتا سه نوع روکش استفاده میشه:
1- پارچه عمدتا متقال: نوع ضخیم اون خیلی رایجه ،متقال ضخیم عایق دمایی بدی نیست و در جذب رطوبت کمک میکنه اما توی رطوبت زیاد کپک میزنه. زنبور به متقال بره موم میزنه و این باعث دردسر موقع بازدید و شربت دهی میشه.زمستان هم باید حواسمون باشه لبه های پارچه بیرون نزنه که مثل فتیله رطوبت رو به داخل کندو منتقل میکنه و ...
2- گونی: کنترل دمایی گونی شبیه متقاله و مثل متقال بره موم میخوره و ایراد های متقال رو داره، گونی خیلی وقتا ریش میشه و زنبور رو حسابی به زحمت میندازه.
3- پلاستیک (شبیه کیسه خیاری): تو کندوهای کف باز استفاده از پلاستیک مثل عایق کردن در واجبه، تو کندوهای معمولی هم تفاوت چندانی نداره، بهر حال نسبت به پارچه و گونی عایق خیلی بهتریه، بازدید بویژه بازدید سریع زمستانه با این نوع روکش خیلی راحت تره، زنبور بجز دور معمولا بره موم بهش نمیزنه، رطوبت به خودش نمیگیره و بیرون زدگیش از در کندو نه تنها بد نیست که از بارون خوردن کندو هم تا حدی جلوگیری میکنه. ممکنه توی زمستان داخلش قطرات آب دیده بشه که ناشی از مصرف عسل زنبور هاست و با یه مقدار شیب رو به جلو از کندو خارج میشه.
امیدوارم براتون مفید و کاربردی بوده باشه.کندوهاتون پر عسل، موفق باشید

ارایه دهنده  : مهندس علی علیدوستی